Kireç

Dünyada yıllık kullanım itibarıyla kireç, içilebilir ve endüstriyel su kaynaklarının arıtılmasında kullanılan kimyasallar arasında başta gelmektedir. Birçok belediye tarafından özellikle su yumuşatma ve arsenik giderilmesi için ve su kalitesini geliştirmek üzere kullanılmaktadır.

Yumuşatma

Su yumuşatmada, sulandırılmış kireç sudan (biyo-karbonatların ve kalsiyum ve magnezyum karbonatlarının neden olduğu) karbonat sertliğini gidermek için kullanılır. Karbonat olmayan sertlik olarak adlandırılan diğer kalsiyum ve magnezyum tuzlarının neden olduğu sertlik, genel olarak kireçle magnezyumun çökeltilmesini gerektiren kireç – soda işlemi yoluyla arıtılır. Birlikte üretilen kalsiyum tuzu, kalsiyum karbonat çökeltisi oluşturmak üzere soda külüyle tepkimeye girer. Kireçle yumuşatma aynı zamanda sudan arseniği arıtmak için de kullanılabilir.

pH Ayarlama/Çöktürme

Sulandırılmış kireç daha ileri arıtıma hazırlamak üzere suyun pH’ını ayarlamak için yaygın biçimde kullanılmaktadır. Kireç aynı zamanda asit suyunu nötrleştirerek, dolayısıyla ana hat boruların asit suyundan aşınmasını azaltarak korozyonu önlemek için  kullanılabilir. Aşındırıcı sular aşırı miktarlarda karbon dioksit (karbonik asit) içerir. Kireç kalsiyum karbonat oluşturmak üzere CO2’yi çökeltir, bu da su dağıtım borularının içinde koruyucu bir kaplama sağlar.  
Kireç, askıda katı maddelerinin “ham” suda neden olduğu bulanıklığı yok etmek için şap yada demir tuzlarıyla birlikte kullanılır. En tatminkar koagülasyon şartları için uygun pH’ı sağlamaya yardımcı olur. Bazı su arıtma tesisilerinde  şap çamuru, basınç filtrelerinde çamur kalınlaşmasını kolaylaştırmak için kireçle arıtılır. 

Patojen Gelişimine Etki

Kireç ekleyerek 24 - 72 saat suyun pH’ını 10.5 - 11’e çıkarmak, bakteri ve belli virüslerin gelişimi için gereken ortamı ortadan kaldırır. Bu kireç uygulaması “fenolik su”yun bulunduğu yerlerde kullanılır, çünkü Klor  uygulaması fenol  bulunan ortamlarda tadı hoş olmayan bir su oluşmasına neden olur. “Aşırı alkalinlik işlemi” diye adlandırılan bu işlem aynı zamanda ağır metalleri de yok eder. 

Kirliliğe Neden Olan İz Elementlerin Giderilmesi
Kireç aynı zamanda manganez, fluorid, organik taninler ve demirin arıtılmasında da  kullanılır.

TEHLİKELİ ATIKLARIN ARITILMASINDA KİRECİN KULLANIMI 

Tehlikeli atıkları arıtmak için kireç yaygın biçimde kullanılmaktadır. Kireç, kimyasal olarak çözülmeleri daha az muhtemel olan daha sabit biçimlere dönüştürerek çoğu metali sabitleştirir. Aynı zamanda asitli maddeleri nötrleştirmek için de kullanılabilir. 

ATIK SUYUN ARITILMASI İÇİN KİRECİN KULLANIMI 

Kireç, endüstriyel sıvı atıkların arıtılmasının yanısıra Evsel atık suyunun arıtılmasında da yaygın biçimde kullanılmaktadır.

Evsel Atık Su Arıtması
Gelişmiş atık su arıtma tesilerinde, kireç askıda katı madde ve katı maddelerle birlikte fosforun kompleks kalsiyum fosfat olarak çökeltildiği üçüncül işlemlerde kullanılır. Kirecin oluşturduğu 10.5-11.0 yüksek pH’ı nedeniyle, diğer  bir yosun besleyici olan azotun uzaklaştırılmasın da kolaylaştırılır. Dolayısıyla, fosforun ve Azotun çıkarılması yüzey sularında otrofikasyon sürecini (deniz yosunu oluşumu) önlemeye yardımcı olur.

Alum ve Demir klorid çöktürme için kullanıldığında, kireç bu asit tuzlarının neden olduğu düşük pH değerini yükselterek ve etkin azotun giderilmesi için gerekli bazik ortamı  sağlamak üzere kullanılır. 

Kanalizasyon çamurunun vakumla yada basınç filtrelemeyle süzüldüğü kanalizasyon tesislerinde, çamurun kıvama getirilmesinde ve etken maddenin son berraklaştırması için süzmeye yardımcı olarak kireç ve demir klorid kullanılır. 

Endüstriyel Atık Su
Kirecin özellikle asidik atıkların nötrleştirilmesinin gerektiği endüstriyel atık suları arıtmada sayısız uygulamaları bulunmaktadır. Çelik fabrikalarında, sülfirik asit tabanlı atık dekapaj çözeltileri    kireçle nötrleştirilir. Kireç aynı zamanda kaplama fabrikalarından atıkların arıtılması işlemlerinde krom, bakır ve ağır metalleri  çöktürmede kullanılır.

Kireç, suni ipek fabrikalarından sülfirik asit atıkları nötrleştirmek ve çözeltideki katı maddeleri çökeltmek için kullanılır. 
Kireç narenciye konservelerde,atıksuları berraklaştırmada ve narenciye posası yan ürünlerini işlemede yardımcı olur.  

Çalışan ve terkedilmiş madenlerde  oluşan  yüksek derecede asitli     drenaj     sıklıkla kireçle nötrleştirilir. Atığın daha da berraklaştırılması piritik özütleyicide demirin çökeltilmesiyle elde edilir. Kömür yıkama fabrikaları kireci asidik atığı nötrleştirmek yada çelik teçhizat üzerindeki sürtünmeyi azaltmak ve yeniden kullanım için atığı iyileştirmek üzere işlemden geçirmek için kullanırlar.

TÜRKİYE TARIM ARAZİLERİNDE KİREÇ KULLANIMI

Kireçtaşı tarımda genellikle direkt toprağa karıştırılarak kullanılır. Diğer önemli kullanım sahaları, kompozit gübre yapımı ve hayvan yemi imalatıdır. Asit yağmurlarının neden olduğu zararların giderilmesi için de kireçtaşı kullanılmaktadır.

TOPRAKLARDA ASİT OLUŞUMU ÇEŞİTLİ YOLLARLA GERÇEKLEŞİR

1-    Kök solunumu ile açığa çıkan CO2 ve H iyonu Oksijenle birleşerek su oluşturur. Su ise CO2 ile birleşerek Zayıf bir asit olan karbonik asidi meydana getirir.
2-    Yağmur Sularındaki CO2 toprağa girdiğinde suyla birleşerek karbonik asidi oluşturur.
3-    Bitki örtüsünün dökülen yaprakları ve organik atıklardan oluşan ölü örtünün ayrışma sürecin de Organik asitler oluşabilmektedir.
4-    Toprağın kimyasal gübrelenmesi Sonucunda (Örneğin amonyum sülfat gübresi) oluşan asitler de toprağın asidik bir karakter  kazanmasında rol oynar.
5-    Çok yağış alan bölgelerde kalsiyum iyonu yıkanarak ortamdan uzaklaşır ve toprağın asitlenmesine yol açar.
6-    Fazla kükürtdioksit Emisyonu sonucu Asit yağmurlarının oluşumu.

Toprağın Asitli bir karakter kazanmasını sağlamaktadır. Bunlardan en etkilisi fazla yağış olmasıdır. Fazla Yağış  almayan yerlerdede diğer etkilerden dolayı topraklar asidik karakter alabilmektedir.

TOPRAK STABİLİZASYONU İÇİN KİRECİN KULLANIMI

Kireç birçok durumda topoprağın çalışılabilirliklerini ve yük-taşıma özelliklerini geliştirmek üzere kullanılabilir. Sönmemiş kireç sıklıkla inşaat sahalarındaki ve başka yerlerdeki Yaş toprakları kurutmak için kullanılır, bu da bekleme süresini azaltır. Kirecin daha da anlamlı bir kullanımı, yol ve benzeri inşaat projelerinin altındaki toprağın stabilize edilmesidir. Kireç kullanımı alt-tabakanın sabitliğini, yük-taşıma kapasitesini ciddi biçimde artırabilir. Hem sönmemiş kireç hem de sönmüş kireç bu amaçla kullanılabilir.

KİREÇ İLE TOPRAK ÖZELLİKLERİNİN İYİLEŞTİRLMESİ: Kireç, toprak özelliklerinin kısa-dönemde değiştirilmesi için mükemmel bir malzemedir. Kireç neredeyse tüm iyi-öğütülmüş toprakları değiştirebilir, fakat en çarpıcı gelişme orta ile yüksek arası plastiklikteki kil topraklarda meydana gelir. Değişme, kireç-su sisteminin yüksek pH ortamıyla desteklenen sönmüş kirecin sağladığı kalsiyum katyonların normalde kil mineralin yüzeyinde bulunan katyonların yerini alması nedeniyle meydana gelir. Dolayısıyla, aşağıdaki yararlar oluşturularak kil yüzeyi mineralojisi değiştirilir: 

•    Plastisite azalması 
•    Nem-tutma kapasitesinde azalma (kuruma) 
•    Şişme azalması
•    Artan sabitlik
•    Kuru bir çalışma platformu oluşturması

KİREÇ İLE TOPRAK STABİLİZASYONU: Toprak stabilizasyonu, pozzolanik reaksiyon yoluyla uzun-vadeli mukavemet oluşturmak üzere reaktif toprağa kireç eklendiğinde meydana gelir. Kireçten gelen kalsiyum kilden çözünebilirleştirilen alüminatlarla ve silikatlarla tepkimeye girdiğinden, bu reaksiyon sabit kalsiyum silikat hidratlar ve kalsiyum alümin hidratlar üretir. Pozzolanik reaksiyon çok uzun bir süre, hatta on yıllar boyunca – yeterince kireç mevcut olduğu ve pH (10’un üzerinde) yüksek kaldığı müddetçe devam edebilir. Sonuç olarak, kireç işleme yüksek ve uzun-süreli mukavemet kazanımları sağlayabilir. İyi bir  pozzolanik reaksiyonun  anahtarı reaktif bir toprak, iyi bir karışım ve güvenilir inşaat uygulamalarıdır.  

Toprak stabilizasyonunun yararları aşağıdadır:

•    Elastisite  modül değerlerinde (birçok durumda 10 kat  yada daha yüksek) artışlar 
•    Kopma dayanımında (bazı durumlarda 20 kat yada daha yüksek) ciddi gelişmeler 
•    Zaman içinde, hatta çevresel yada yük hasarı dönemlerinde sürekli güç kazanımı (kendiliğinden iyileşme)
•    On yıllarca süren hizmet boyunca hatta ciddi çevresel şartlar altında uzun-vadeli dayanıklılık. 

Bu performans yararları kısa- ve uzun-dönem ekonomik yararlara dönüşmektedir. 

Yeni malzemelerin stabilize edilmesine  ek olarak kireç, yol tabanlarının yeniden kazanılması için mükemmel bir seçimdir. 

Kireç satabilizasyonu, gerçekleştirilmesi zor bir işlem  değildir. Uygun bir karışım tasarımı ve test gerçekleştirildikten sonra, yerinde karıştırma genellikle toprağa uygun bir derinlikte uygun miktarda kireç eklemek için kullanılır. Püskürtme ve karıştırma, kireci ve toprağı kapsamlı bir biçimde birleştirmek için kullanılır. Ağır killer için, ön karıştırmayı 24 ile 48 saat arası (yada daha fazla) nem iyileştirme, bunun ardından da nihai karıştırma izler. mukavemet ve dayanıklılığın azami biçimde geliştirilmesi için uygun sıkıştırma gereklidir. Uygun iyileştirme de önemlidir. Eğer yüzde 0.3’ün üzerindeki düzeylerde kükürt mevcutsa, özel işlemler gereklidir.

DEMİR VE ÇELİK ENDÜSTRİSİNDE KİRECİN KULLANIMI

Sönmemiş kireç - hem yüksek kalsiyum hem de dolomitik - Demir Çelik endüstrisindeki en kapsamlı olarak elektrik ark fırınında (EAF) ve Yüksek fırınlarda çeliği saflaştırmada kullanılır. Kireç fosforu, kükürdü ve silikayı ve daha düşük ölçüde manganezi arıtmada özellikle etkindir. Kirecin aynı zamanda çeliğin ikincil rafinesinde ve çelik ürünlerinin imalatında önemli kullanımları bulunmaktadır.

Elektrik Ark Fırınları

Elektrik ark fırınlarında, hurda demir ve çelik,  pik demir, demir cevheri ve zenginleştirilmiş demir cevheri bir fırına yerleştirilir ve elektrik akımından gelen ısının kullanımıyla ısıtılır. Sönmemiş kireç yada sönmüş kireç ve dolomitik kireç karışımı içeren bir kireç eritken eklenir. Toplam eritken miktarı çelik tonu başına 50 Kilogram civarında kullanılır ( %50’ye kadarı dolomitik kireç olabilir).  

Kireç eritkeninin yararları: Kireç eritkeni saf olmayan maddeleri arıtır ve çelikten ayrıştırılabilecek bir cüruf oluşturur ve fırından sıvı olarak alınır. Aynı zamanda refrakter aşınmasını ve gazlamayı azaltır ve uzun ark çalışması için köpük cürufu sağlayabilir. Özel fırın enjeksiyon uygulamalarınca daha özel bir ürün gerekmedikçe parça kireç kullanılır. 

Yüksek Fırınlarda Kireçtaşı Kullanımı

Demir genellikle, yüksek fırınlarda (yükseklik 100 m’ den fazla) demir cevherini (Fe2O3, Fe3O4) kok ve havayla birlikte redükleyici ortamda yakarak üretilir.

Fe2O3  +  3 CO  ®  2 Fe  +  3 CO2 ­
Bu arada oluşan  yanma gazları (CO, CO2, N2, ..), demir cevherlerinin ince ve sık taneli yüzeylerinden (0-8 mm) dışarı çıkmak için uygun yollar bulamazlar ve bu nedenle fırın bloke olma tehlikesiyle karşı karşıya kalır.Bu sorunu önlemek için cevherin fırına verilmeden önce topaklaştırılarak sertliğinin dolayısıyla gaz geçirgenliğinin arttırılması gerekir ki bu işleme aglomerasyon denir.

Demir cevherini aglomere etmek amacıyla, içine pulverize kömür ve kireç ürünleri  verdikten sonra yüksek sicakliklarda (1200 - 1400 °C) yakılır. Uygulanan prosese göre bu işleme sinterleştirme, briketleştirme veya peletleştirme adı verilir. Bu işlemlerin sonucunda 0-8 mm ebatlarindaki cevher; 2-2.5 cm ebadinda belli mukavemette sert parçacıklara dönüşür.

Aglomerasyon işlemine kireç ürünlerinin önemli katkısı vardır. Kömür tozuyla birlikte  % 10-12 oranında cevhere katılan öğütülmüş kireçtaşı (CaCO3), yak. 1200 - 1400 °C’ deki sinter sıcaklıklarında kalsine olarak cevherdeki silisyum ve alüminyumla reaksiyona girer ve kalsiyum silikat - alüminyum ferrit sistemini oluşturur. 

Bu bileşik, demir cevherinin ince taneciklerini bağlar ve belli bir sertlik kazandirir.
Kireçtaşının karışımda diğer bir önemli rolü, yüksek fırında curuf teşekkülü için gerekli olan CaO : SiO2 molar oranini belli araliklarda tutmaktir (1.5-1.7).
Bazi üreticiler cevhere ayriyaten % 1-2 veya daha fazla oranlarda öğütülmüş sönmemiş kireç (CaO) katarlar. 

Sönmemiş Kireç

1. Karişimda sönerek hidrate olur ve bilhassa küçük taneli (0.5-2 mm) cevherlerin yapışarak topaklaşmasını temin eder ve yatak geçirgenliğini de artırır.
2. Hidratasyon sırasında açiğa çıkan ısı (270 kcal/kg CaO), sinterleşme sıcaklığını        1400 °C’ den 1000 °C’ ye düşürerek enerji ekonomisi sağlar.
3. Sinterleşme  kapasitesini ve sinter topaklarının  mekanik mukavemetini artırır.
Karışımdaki dolomitin rolü ise yüksek fırında oluşacak curuf kompozisyonunu ayarlamak ve fırın refrakterlerini korumaktır.

Sinterleşmiş tipik bir demir cevheri analizi aşağidaki gibidir :
 

Pelet ve briket üretiminde de % 5’ e varan oranlarda kullanılan sönmüş kireç, cevher tanelerinin yapışıp form almasini sağlar.

Pik Demir üretimi (yüksek fırın prosesi)

Sıvı demir, aglomere edildikten sonra yüksek fırına verilen cevherin kokla indirgen şartlarda  yakılmasıyla elde edilir.

Fe2O3  +  3 CO  ®   2 Fe  +  3 CO2 ­
FeO       +     CO  ®      Fe  +      CO2 ­

Demir cevherinin yüksek fırınlarda demire indirgenmesi sırasında cevher veya koktan kaynaklanan safsızlıkları (kükürt, silisyum, alüminyum, mangan gibi) bertaraf etmek için; kireçtaşı kullanılır. Cevherdeki safsızlıklar genellikle yüksek erime sıcaklıklarına sahiptirler (örneğin Al2O3 : 1730 °C; kireç : 2570 °C) ve bu nedenle fırın sıcaklıklarında ayriştirilmalari çok zordur. Bununla beraber bir şans eseri olarak bu safsızlıkların kireçle olan bileşikleri 700 - 1400 °C gibi düşük sicakliklarda eriyerek demirden uzaklaştirilabilir.

Kireçtaşı fırında yüksek ısılarda kirece dönüşerek, safsızlıklarla etkin bir şekilde reaksiyona girer ve onlari düşük yoğunluklu curuf olarak eriyik yüzeyine çıkarır     (yak. 250 - 400 kg  curuf / t-demir).

CaCO3  ®   CaO + CO2­
CaO + FeS  ®  CaS (curuf) +  FeO
CaO + SiO2  ® CaSiO3 (curuf)
Genellikle curuf komponentleri

CaO - Al2O3 - SiO2 - MgO - S - Na2O
(%90)  şeklindedir.

Teşkil eden curufun akışkanlığının yüksek, erime noktasinin düşük olması gerekir. Bunun için de curufun bazik bir yapıda olmasi tercih edilir. Yüksek fırına verilen kireçtaşı, curuf bileşiğinin hem akışkanlığını arttırır (viskozite düşük) hem de safsızlıklarla düşük sıcaklıklarda bileşikler oluşturur. 

Cevherdeki safsızlık cinsi ve miktarına göre verilen kireç dozajı, baziklik derecesinin (CaO/SiO2) 1.1’ den daha fazla olmasini sağlayacak bir biçimde seçildiğinde iyi özelliklerde bazik yapida bir curuf elde edilmesi sağlanir (akışkanlık viskozitesi optimal : 1 - 5)

Fırına verilen kireçtaşınin miktari, cevherin saflık derecesine bağlı olmakla beraber genellikle bir ton demir bazında 160 - 200 kg arasında oynar. Yüksek fırın curufu Portland çimentosu yapımında kullanılır.

İkincil arıtma

Daha saf çeliğin gerektiği yerde genellikle ikincil arıtmaya  gereksinim duyulur. Birçok ikincil arıtma işlemleri, çelik sıcaklığının yada kimyasının ayarlanması, ek kirliliklerin giderilmesi, ve kirliliklerin cüruflardan geriye  emilmesinin önlenmesi gibi önemli işlevleri gerçekleştirmek için kireci kullanmaktadır. Ek olarak, sönmemiş kireç, kükürt ve fosforu ayırmak için eritken olarak kullanılan sentetik cüruf oluşturmak üzere florspar yada alümin gibi diğer maddelerle birlikte kullanılabilir. 

Çelik Ürünler

Sönmüş kirecin (ister kuru ister sulu olsun) çelik ürünlerin imalatında birtakım uygulamaları bulunmaktadır. Çelik çubuklardan tel çekmede yaygın biçimde kullanılır yada pik döküm kalıplarda yapışmayı önlemek için kullanılır 
Kireç, demir tuzlarının da çöktürüldüğü asit tabanlı atık dekapaj çözeltisinin nötrleştirilmesinde kullanılır. Çelik ürünlere bulaşmış olarak kalan dekapaj asidini nötrleştirmek için genellikle kireç banyosu kullanılır. Ayrıca olarak, çelik ürünler geçici aşınmaya karşı  korumak için kireçle kaplanabilir. Kok  yan ürünleri içindeki asidi nötrleştirmek için sönmüş kireç kullanılır.

Kireç birçok hava kirleticilerin denetimi uygulamalarında kilit bir rol oynamaktadır. Kireç asitli gazları, özellikle uçucu gazlardan kükürt dioksidi (SO2) ve hidrojen kloridi (HCl) arıtmak için kullanılır. Kireç tabanlı teknoloji aynı zamanda cıvanın uzaklaştırılması için de kullanılır.

BACA GAZ ARITMA İÇİN KİRECİN KULLANIMI

Kireç birçok hava kirleticilerin denetimi uygulamalarında kilit bir rol oynamaktadır. Kireç asitli gazları, özellikle uçucu gazlardan kükürt dioksidi (SO2) ve hidrojen kloridi (HCl) arıtmak için kullanılır. Kireç tabanlı teknoloji aynı zamanda cıvanın uzaklaştırılması için de kullanılır. 

Kireç, kireç taşına göre daha reaktiftir, ve daha az ana teçhizata gereksinim duyar. Kireç kullanılarak SO2 arıtma verimi (Termik santrallarda) yüzde 95 ile 99 arası değişir. Kireç kullanarak HCl arıtma verimi (evsel atıktan enerji üreten tesisler) yüzde 95 ile 99 arası değişir. 

Asitli gazların arıtılması için iki ana yöntem bulunmaktadır: kuru arıtma ve yaş arıtma. Her iki yöntem de yaygınlıkla termik santrallarda  kömürün yanmasından doğan uçucu gazların temizlenmesi için kullanılır. Kuru arıtma aynı zamanda başlıca HCl denetimi için enerji fabrikalarına ve diğer endüstriyel tesislerde Evsel atıkta kullanılır. Kireç her iki sistemde de kullanılır.

Kuru Kireç Arıtımı(Scrubbing)

Kuru arıtmada, SO2 ve HCl arıtmak üzere kireç uçucu gaza püskürtülür. İki ana kuru süreç bulunmaktadır: “kuru enjeksiyon” sistemleri kuru sönmüş kireci uçucu gaz oluğuna besler ve “SPREY DRYER” Pulverize kireç bulamacını ayrı bir kaba besler. 

“SPREY DRYER” tipik olarak silindir bir üst kısımla ve konik diple silo şeklindedir. Sıcak uçucu gaz en üste akar. Kireç bulamacı atomizör (örn., memecik) yoluyla SO2 ve HCl emdiği en tepenin yakınındaki silindir içinden püskürtülür. Kireç bulamacındaki su daha sonra sıcak gazla buharlaştırılır. Arıtılmış uçucu gaz silindirik kesimin dibinden yatay bir oluk içinden akar. Kurutulmuş reaksiyona girmemiş kirecin ve reaksiyon ürünlerinin bir kısmı koninin en dibine düşer. Uçucu gaz daha sonra kirecin ve reaksiyon ürünlerinin kalanını ayırmak üzere filtre edilir.

Hem kuru enjeksiyon hem de “SPREY DRAYER”, özel denetim cihazlarında toplanmış kuru nihai ürün oluşturur. Termik santralarda, kuru arıtma başlıca düşük-kükürt yakıtları için kullanılır. Evsel atıktan-enerji Üreten tesislerde, kuru arıtma SO2 ve HCl arıtmak için kullanılır. Kuru arıtma HCl arıtımı için aynı zamanda diğer endüstriyel tesislerde de kullanılır. Kuru arıtma yöntemleri geçtiğimiz yıllarda mükemmel arıtma verimi ile ciddi biçimde gelişme göstermiştir. 

Yaş Kireç Arıtma(Scrubbing)

Kireç Yaş arıtmada, kireç bulamacı uçucu gaz arıtıcıya püskürtülür. Tipik bir sistemde, temizlenecek olan gaz silindir benzeri kulenin dibine girer ve kireç bulamacı duşu yoluyla yukarı doğru çıkar. Kükürt dioksit püskürtücünün içine emilir ve daha sonra Yaş kalsiyum sülfit olarak çöktürülür. Sülfit, satılabilir bir yan ürün olan alçıtaşına dönüştürülebilir. Yaş arıtma başlıca yüksek-kükürt yakıtları ve yüksek-verimlilikte kükürt dioksit arıtmanın gerektiği bazı düşük-kükürt yakıtları için kullanılır. Yaş arıtma, SO2 arıtma kapasitesini artıran ve ekonomik bir teknolojidir.  

HCl Arıtma

Kireç aynı zamanda HCl gibi diğer asit gazlarla hızla reaksiyona girdiği için, kireç arıtma diğer evsel ve endüstriyel tesis türlerinde HCl nötüreştirmek için kullanılır:  

•    Evsel atıktan-enerji üreten tesislerde, kuru kireç(scrubbing) arıtma dünyada çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Kireç kullanılarak HCl arıtmanın etkinliği 95 ile 99 arası değişmektedir.
•    Dünyada sekonder  alüminyum fabrikalarında, örneğin,  kireç arıtma yöntemi HCl için en iyi arıtma teknolojisi olarak bilinmektedir. Arıtma verimi yüzde 99’dan daha yüksek olarak gerçekleşmektedir.

Cıva Arıtımı

Dünyada  cıva arıtımı için birçok farklı yöntem değerlendirilmektedir. Uygulanan  bir arıtma  teknolojisi olarakta sönmüş kirecin aktif karbonla birlikte kullanılmaktadır. Bu yöntem yüzde 95-97 kireç ve yüzde 3-5 aktif karbon içermektedir.